Κατηγορίες Νεφών-Βασικές έννοιες

Το Νέφος (πληθυντικός: νέφη) η σύννεφο (πληθυντικός: σύννεφα) (cloud) αποτελεί ορατό σύνολο υδρατμών, λεπτότατων υδροσταγονιδίων η λεπτότατων παγοκρυστάλλων, η συνδυασμό των προηγουμένων, που προέρχονται από την συμπύκνωση των υδρατμών που βρίσκονται στην ατμόσφαιρα.Για την ταξινόμηση των νεφών λήφθηκαν υπόψη δύο στοιχεία και διακρίνονται σε δύο βασικές κατηγορίες: με βάση τον τρόπο σχηματισμού τους και με βάση το ύψος που αυτά βρίσκονται.

Μια πρώτη ταξινόμηση των νεφών, ανάλογα με την εικόνα που παρουσιάζουν στον παρατηρητή της γης, έγινε απ' τον Luke Howard (1772 - 1864) που χρησιμοποίησε λατινικές λέξεις και τα διακρίνει σε τέσσερις βασικές κατηγορίες με τα εξής ονόματα:

1.Σωρείτες (Cumulus): σχηματίζουν σωρούς, αναπτύσσονται δηλαδή κατακόρυφα λόγω ανοδικών ρευμάτων.

2.Στρώματα (Stratus): αναπτύσσονται οριζόντια σάν νά στρώνουν τόν ουρανό καί καταλαμβάνουν επομένως μεγάλες εκτάσεις.

3.Θύσσανοι (Cirrus): εμφανίζονται σάν μπούκλες μαλιών στόν ουρανό.

4.Μελανίες (Nimbus): όπως δηλώνει καί τό όνομά τους έχουν σκοτεινό χρώμα.Άλλωστε η λατινική ονομασία nimbus σημαίνει βροχοφόρο σύννεφο

Γενικά τα νέφη βρίσκονται σε συνεχή κίνηση και αλλαγή του σχήματός τους. Και η ασθενέστερη ακόμη ανοδική κίνηση τα συγκρατεί αιωρούμενα. Στην πραγματικότητα, όμως, αυτά κατέρχονται, λόγω του βάρους τους, με πολύ όμως μικρή ταχύτητα που φθάνει το ένα μέτρο ανά λεπτό. Γενικά οι ονομασίες των νεφών έχουν δοθεί έτσι ώστε να περιγράφεται το είδος και το σχήμα τους. Συχνά πρό της κυρίας ονομασίας προστίθενται ορισμένα προθέματα. Τα προθέματα αυτά είναι τρία Σχισμένο (Fracto) που προστίθεται όταν το νέφος έχει σχιστεί και τεμαχιστεί από πνέοντες ανέμους. Ύψος (Alto) που προστίθεται στα "Μέσα νέφη", και το πρόθεμa Μελανίας (Nimbus) που προστίθεται σε νέφη που θα δώσουν βροχές ή χιόνια

1η Κατηγορία νεφών (κατά τρόπο σχηματισμού)

A.Σωρείτες ή Σωρειτόμορφα Νέφη: Χαρακτηρίζονται όλα εκείνα που έχουν μορφή σωρού. Αυτά σχηματίζονται όταν ο υγρός αέρας αναγκάζεται ν΄ ανυψωθεί γρήγορα. Αυτό συμβαίνει π.χ. στις περιόδους ισχυρών ανοδικών θερμικών ρευμάτων. Συμβαίνει επίσης όταν θερμός αέρας αναγκάζεται σε άνοδο από ψυχρό αέρα που εισβάλλει τάχιστα όπως στα ψυχρά μέτωπα. Γενικά παρουσιάζουν μικρή βάση σε σχέση με το μεγάλο ύψος τους.

B.Στρώματα ή Στρωματόμορφα Νέφη: Χαρακτηρίζονται όλα εκείνα που έχουν μορφή στρώματος. Αυτά σχηματίζονται όταν ο υγρός αέρας ανυψώνεται με μικρότερη ταχύτητα απ΄ ότι συμβαίνει στα σωρειτόμορφα νέφη. Αυτό συμβαίνει π.χ. στα θερμά μέτωπα ή όταν ο ασταθής αέρας αναγκάζεται ν΄ ανυψωθεί λόγω πρόσκρουσής του σε οροσειρές ή σε υψηλές απόκρημνες ακτές. Στρωματόμορφα νέφη σχηματίζονται επίσης, όταν λόγω του μεγέθους των στροβίλων ο αέρας κατορθώνει ν΄ ανυψωθεί μέχρι του ύψους που μπορεί να επέλθει η συμπύκνωση των υδρατμών του. Γενικά παρουσιάζουν μεγάλη βάση σε οριζόντια έκταση σε σχέση με το ύψος.

2η Κατηγορία νεφών (καθ΄ ύψος παρατήρησης)

Α:Ανώτερα Νέφη

Β:Μέσα ή Μεσαία

Γ:Κατώτερα Νέφη και

Δ:Νέφη Ανοδικών Ρευμάτων

Α:)Ανώτερα Νέφη: Τα ανώτερα νέφη σχηματίζονται σε ύψος 6.000 - 12.000 μέτρα. Θεωρούνται με την εμφάνισή τους ως αγγελιαφόροι μεταβολής του καιρού. Στην κατηγορία αυτή ανήκουν τρεις ομάδες νεφών: οι θύσανοι, οι θυσανοσωρείτες και τα θυσανοστρώματα. Και οι τρεις αυτές ομάδες των ανωτέρων νεφών αποτελούνται από πολύ λεπτούς παγοκρυστάλλους.

By Piccolo Namek Licensed under [CC BY-SA 2.0], via Wikimedia Commons
"Cirrocumulus 20040830". Licensed under CC BY-SA 3.0 via Wikimedia Commons.
"MoonHaloDonnellyMillsWA 2005 SeanMcClean". Licensed under CC BY-SA 3.0 via Wikimedia Commons.

Β:)Μέσα Νέφη: Τα νέφη αυτά σχηματίζονται σε ύψος 2000 - 6000 μέτρα και αποτελούνται μόνο από υδροσταγονίδια. Στην κατηγορία αυτή ανήκουν δύο βασικές ομάδες νεφών: οι Υψισωρείτες και τα Υψιστρώματα.

By Bidgee (Own work) [CC BY-SA 3.0], via Wikimedia Commons
By Earth100Earth100 (Own workOwn work) [CC BY-SA 3.0], via Wikimedia Commons

Γ:)Κατώτερα Νέφη: Η βάση αυτών των νεφών βρίσκεται πολύ κοντά στην επιφάνεια της Γης και το ύψος τους φθάνει τα 2.500 μέτρα. Στην κατηγορία αυτή ταξινομούνται τρεις ομάδες νεφών: τa Στρώματα τα Μελανοστρώματα και οι Στρωματοσωρείτες.

"Stratus-Opacus-Uniformis". Licensed under CC BY-SA 3.0 via Wikimedia Commons.
"Ns1". Licensed under CC BY-SA 3.0 via Wikimedia Commons.
By Nicholas A. Tonelli from Pennsylvania, USA (Drive-Through) [CC BY 2.0], via Wikimedia Commons

Δ:)Νέφη Ανοδικών Ρευμάτων: Στο γένος αυτό κατατάσσονται νέφη τα οποία χαρακτηρίζονται για την εκτεταμένη κατακόρυφη δομή τους.Η βάση των νεφών αυτών μπορεί να ξεκινάει ακόμα και κάτω από τα 2km, ενώ η κορυφή τους μπορεί σε ορισμένες περιπτώσεις να φτάσει και τα 10000 – 12000 μέτρα.Στην κατηγορία αυτή ανήκουν οι Σωρείτες και οι Σωρειτομελανίες.

By Piccolo Namek Licensed under[CC BY-SA 2.0] via Wikimedia Commons
By NASA/ISS 16 (jsc.nasa.gov) [Public domain], via Wikimedia Commons

Ορογραφικά Νέφη – Lenticular Cloud

Διακρίνονται σε νεφη που μοιαζουν με σκουφο πάνω απ' το βουνο cap clouds και σε νέφη που μοιαζουν με φακο lenticular clouds. Τα πρώτα σχηματίζονται από υγρό αέρα που ανεβαίνει στην προσήνεμη πλευρά ενός βουνού και με την ψύξη επερχεται κόρος των υδρατμών του. Τα δεύτερα σχηματίζονται όταν ισχυρός αέρας φυσά πάνω από τραχύ εδαφικό ανάγλυφο. By Brady Smith Coconino National Forest [CC BY-SA 2.0], via Wikimedia Commons

Μαργαρώδη Νέφη – Nacreous Cloud

Σχηματίζονται στην ανώτερη ατμόσφαιρα, στα 80 χιλιόμετρα περίπου, πολύ πάνω δηλαδή από την τροπόσφαιρα στην οποία διαμορφώνεται ο καιρός. Προκαλούνται από τον βομβαρδισμό του όζοντος με άτομα χλωρίου οπότε δημιουργείται και "τρύπα" όζοντος στην ατμόσφαιρα. Επίσης από την ανάκλαση των ηλιακών ακτίνων σε παγοκρυστάλλους της ανώτερης ατμόσφαιρας. By Alan Light from Charlotte, USA. [CC BY-SA 2.0], via Wikimedia Commons

Νέφη Αεροθούμενων – Contrails

Πρόκειται για την λευκή ουρά που αφήνουν πίσω τους τα αεριωθούμενα αεροπλάνα, όταν είναι εν πτήσει σε μεγάλα ύψη. Λόγω της χαμηλής θερμοκρασίας οι υδρατμοί των καυσαερίων υγροποιούνται και καθίστανται ορατοί με την δημιουργία του νέφους εν είδη λευκής γραμμής που χαράζεται στον ουρανό και που διαπλατύνεται και στο τέλος διαλύεται λόγω της εξάτμισης. "Contrails over Nova Scotia". Licensed under Public Domain via Wikimedia Commons.

Mammatus Clouds "Mammatus-storm-clouds " CC BY-SA 3.0 Wikimedia Commons.	Undulatus Asperatus Clouds "Beautiful clouds" under CC BY-SA 3.0 via Wikimedia Commons.	Supercell "Chaparral Supercell 2" Greg Lundeen Public Wikimedia Commons
Self Cloud "Rolling-thunder-cloud" under CC BY-SA 3.0 Wikimedia Commons.	Noctilucent Clouds "Noctilucent Clouds" under CC BY-SA 4.0 via Wikimedia Commons.	Pileus Cloud "Sarychev peak eruption " by NASA/JPL Via Wikipedia.
Kelvin Helmholtz Cloud "Wavecloudsduval" under CC BY-SA 3.0 via Wikimedia Commons.	Roll Cloud "Roll-cloud" Licensed under CC BY-SA 3.0 via Wikimedia Commons.	Arcus Cloud "Thunderstorm panorama" under CC BY-SA 3.0 Wikimedia Commons
Altocumulus Undulatus Clouds "Altocumulus undulatus cloud" Public Domain Wikimedia Commons	Gravity Wave Clouds "Licensed under Public Domain via Wikimedia Commons.	Altocumulus Castelanus Clouds "Altocumulus-Castellanus" under CC BY-SA 3.0 Wikimedia Commons.